Қазақстан ұлттық парктері: қалай жетіп, немен айналысуға болады және бұл қанша тұрады
Бағалары мен сипаттамалары көрсетілген 10 ең әдемі орын, сонымен қатар жеке саяхат пен маршрут таңдауға арналған кеңестер.
Ұлттық парктер — бұл туристер үшін ашық қорғалатын табиғи аймақтар. Қазақстанның табиғатын сүйетіндер үшін мұндай парктер — борлы таулардан мұздықтарға, шексіз далалардан таулы көлдерге дейінгі сұлулықты қолжетімді бағамен тамашалаудың ең жақсы тәсілі. Ұлттық парктерде туристік маршруттар, қонақ үйлер немесе кемпинг аймақтары бар, экскурсия немесе атпен серуенге тапсырыс беруге болады. Әр парктің өз ресми сайты бар (сілтемелерді парк сипаттамасынан таба аласыз), онда сіз оның тарихы мен маңызы туралы мәлімет алып, бағалармен танысып, қызметтерді QR-код арқылы алдын ала төлеуге мүмкіндік аласыз.
Біздің материалда біз ең көрікті ұлттық парктерге қалай жетуге болатынын, онда қандай демалыс түрлері ұсынылатынын және сапардың орташа құны қанша болатынын баяндаймыз.
Қазақстан ұлттық парктерінің картасы
Іле-Алатау
Іле-Алатау ұлттық паркі — Қазақстандағы ең көне парк және аумағы бойынша төртінші орында. Ол 1931 жылы құрылған. Бұл парк Алматы тұрғындары мен қонақтары үшін ең қолжетімді табиғи аймақтардың бірі, себебі ол тікелей Алматымен іргелес орналасқан. Сіз Медеу, Шымбұлақ немесе Үлкен Алматы көліне (БАО) барсаңыз, парктің аумағына табан тірейсіз. Парк аумағына Ассы үстірті, Көк Жайлау, Аюсай және Түрген шатқалдары, сондай-ақ ежелгі сақтардың қорымдары кіреді.
Бұл ұлттық парк — қала сыртына ұзақ шықпай-ақ табиғат аясында демалғысы келетіндер үшін тамаша таңдау. Жаяу серуендеуді ұнататындар үшін ең қолайлы мезгіл — көктем мен жаз. Қыста мұнда шаңғы және сноуборд тебуге болады. Түнейтін орындар жеткілікті, сондай-ақ шатыр тігетін арнайы кемпинг аймақтары да бар.
Немен айналысуға болады: серуендеу, хайкинг, треккинг, альпинизм және жартастарға өрмелеу, сондай-ақ тау велосипедін тебу.
Қалай жетуге болады: Алматы орталығынан Медеу мұз айдынына №12 автобуспен, таксимен немесе жеке көлікпен баруға болады.
Кіру ақысы: эко-бекеттен өткен кезде бір адамға — 590 теңге, ал көлікке — 1180 теңге. Бағалар осында көрсетілген.
Шарын
Шарын ұлттық паркі — бұл каньондар, өзендер мен тоғайлар үйлесім тапқан ерекше табиғи аймақ. Мұнда мұз дәуірінен аман қалған сирек және көркем ағаш — ылғал сүйгіш шаған өседі. Шарын шатқалының ең танымал бөлігі — ұзындығы 5 шақырымды құрайтын Қамалдар аңғары. Бұл жерде серуендегенде өзіңізді голливудтық «Құмбел» (Дюна) фильмінің түсірілім алаңында жүргендей сезінесіз. Қамалдар аңғарынан бөлек, мұнда Қызыл және Ай шатқалдары, сондай-ақ Бұғыты қызыл таулары бар.
Шарынға баруға ең қолайлы уақыт — көктем мен күз, ауа райы жайлы, қатты ыстық болмайды. Парк Алматы облысының Еңбекшіқазақ, Кеген және Ұйғыр аудандарының аумағында орналасқан.
Түнеу үшін шатыр тігуге болады немесе Charyn Canyon Camp секілді кемпингтегі қонақ үйлерді таңдауға болады. Сондай-ақ парк аумағында визит-орталық жұмыс істейді. Онда тамақтануға, демалуға, қажетті ақпарат алуға, дәретхана пайдалануға және кәдесый сатып ала аласыз.
Немен айналысуға болады: серуендеу, хайкинг немесе велосипед тебу.
Қалай жетуге болады: туристік автобуспен, жеке көлікпен немесе таксимен жетуге болады. Ең жақын қала — Алматы.
Кіру ақысы: бір адамға тәулігіне кіру және санитарлық алым — 893 теңге, ал жеңіл автокөлік үшін тұрақ ақысы — тәулігіне 100 теңге (барлық тарифті осы жерден көруге болады).
Кейбір ұлттық парктерде (мысалы, Іле-Алатау, Шарын және Алтын-Емел парктерінде) заманауи әрі ыңғайлы визит-орталықтар бар. Бұл орталықтар Qazaq National Parks платформасында біріктірілген.
Көлсай көлдері
Көлсай көлдері ұлттық паркі — 2007 жылы құрылған және ЮНЕСКО-ның биосфералық қорықтар тізіміне енген. Парк Алматы облысының Кеген және Талғар аудандарының аумағында орналасқан.
Көлсай — үш бірдей каскадты көлдің ортақ атауы. Олардың қатарында жер сілкінісінің салдарынан су астында қалған орманымен әйгілі Қайыңды көлі мен Көлсай бар. Бұл көлдердің айналасын қылқан жапырақты ну орман қоршап, ерекше табиғи атмосфера қалыптастырады.
Түнеуге келсек, мұнда палатка тігуді де, қонақ үйлер мен қонақжайларды таңдауға да болады. Солардың қатарында Kolsay Lakes Town, Kolsay Nomads және Pana Unique Kolsay Hotel бар. Бұл аймаққа барудың ең қолайлы уақыты — мамырдан қазанға дейінгі кезең.
Немен айналысуға болады: хайкинг, треккинг, атпен серуендеу, қайық және катамаран жалдау.
Қалай жетуге болады: Алматыдан көлікпен 4-5 сағатта жетуге болады немесе экскурсиялық турлар бар.
Кіру ақысы: санитарлық алым — бір адамға тәулігіне 787 теңге, жеңіл автокөлік үшін кіру ақысы — 2 753 теңге.
Алтынемел
Алтынемел ұлттық паркі 1996 жылы құрылған және ЮНЕСКО бағдарламасына енгізілген. Парк аумағы Іле өзенінің бойындағы таулар мен жазықтарды қамтиды.
Мұнда туристер ең алдымен Әншіқұмды («Айғай құм») көруге келеді — құрғақ ауа райында құм қозғалысы органға ұқсас дыбыс шығаратын ерекше табиғи құбылыс. Сонымен қатар паркте Ақтау атты борлы таулар, біздің дәуірімізге дейін пайда болған Бесшатыр сақ қорғандары мен тарихи оқулықтардан таныс Таңбалы Тас петроглифтері бар. Бұл көріністер тағы да «Құмбел» фильмінің декорацияларын еске салады.
Парк аумағында Қосбастау атты табиғи оазис те бар. Мұнда жеті адамның ғұмырына тең өмір сүрген көне тал ағашы өсіп тұр.
Алтынемел ұлттық паркі Жетісу облысында, Алматыдан 250 шақырым жерде орналасқан. Баруға ең қолайлы кезең — мамыр мен қыркүйек аралығы: жылы әрі құрғақ ауа райы табиғатты еркін тамашалауға мүмкіндік береді. Түнеуге Басшы ауылы қолайлы, онда қонақ үйлер, хостелдер мен кемпингтер бар.
Немен айналысуға болады: серуендеу, хайкинг.
Қалай жетуге болады: мұнда жеке көлікпен, таксимен немесе экскурсиялық турмен баруға болады.
Кіру ақысы: жеңіл автокөлік үшін тәулігіне — 3 539 теңге. Актуалды бағаларды осы жерден көруге болады.
Бурабай
Бурабай — тек емдік курорт қана емес, сонымен қатар жергілікті аңыздар мен мифтерге тұнған нағыз табиғи аймақ. Мұнда көркем көлдер, аласа таулар және ерекше хош иісі бар қарағай ормандары бар. Ұлттық парк Ақмола облысында, Астанадан небәрі 250 шақырым жерде орналасқандықтан, елорда тұрғындарының сүйікті демалыс орнына айналды. Бурабайда табиғаттың нағыз кереметтері — Оқжетпес тауы, Жұмбақтас аралы, Шортанды көлі, Көкшетау тауы және Абылай хан алаңы бар. Сондай-ақ бұл паркте спорттық-әуесқой балық аулау ресми түрде рұқсат етілген. Сондықтан жолдама сатып алып, балық аулауға болады.
Бурабайға баруға ең қолайлы уақыт — көктем мен күз. Бұл кезде табиғат ерекше сұлу кейіпке енеді. Тұрақтауға кемпингтерден бастап жайлы қонақ үйлер мен демалыс аймақтарына дейін таңдау мол.
Немен айналысуға болады: серуендеу, көлдерде шомылу, балық аулау, велосипед тебу және тағы басқа белсенді демалыс түрлері.
Қалай жетуге болады: Астанадан көлікпен немесе таксимен шамамен үш сағатта жетуге болады. Сондай-ақ пойызбен Курорт-Бурабай станциясына дейін баруға немесе тікелей Астанадан жүретін қоғамдық көлікті пайдалануға болады.
Кіру ақысы: жеңіл автокөлік үшін — жұмыс күндері 1 180 теңге, ал демалыс және мереке күндері 1 573 теңге. Толық тарифті осы жерден көруге болады.
Көкшетау
Бұл ұлттық парк 1996 жылы құрылған және гранитті тауларымен, ормандарымен, төбелерімен және көлдерімен әйгілі. Мұнда Шалқар, Имантау, Айыртаушық және Зеренді көлдері орналасқан. Сондай-ақ жүрек пішінді Тасамарал аралы, Ақан сері ауылы және XIX ғасыр сәулет өнерінің үлгісі ретінде қайта салынған Шоқан Уәлихановтың жекежайы бар.
Паркті аралауға ең қолайлы уақыт — көктем мен күз, мамырдан қазан айына дейін.
Немен айналысуға болады: хайкинг, көлдерде шомылу, әуесқой балық аулау, атпен серуендеу, санаторийлерде демалу.
Қайда орналасқан: парк Ақмола және Солтүстік Қазақстан облыстарының түйісінде, Көкшетаудан шамамен 80 км жерде орналасқан.
Қалай жетуге болады: Көкшетаудан таксимен немесе автобуспен жетуге болады.
Кіру ақысы: жаяу келушілер үшін — 787 теңге, жеңіл автокөлік үшін — 1 573 теңге (2025 жылғы бағалар осында көрсетілген).
Катонқарағай
Катонқарағай ұлттық паркі 2001 жылы құрылған және Қазақстандағы ең ауқымды парк. Оның аумағы Шығыс Қазақстан облысында, Өскемен қаласына жақын жерде орналасқан және шамамен 650 000 гектарды алып жатыр — бұл Алматы қаласының аумағынан 10 есе үлкен!
Парктің басты ерекшелігі — Оңтүстік Алтай мен Мұзтау тауларын қамтитын көркем таулы ландшафт. Мұнда табиғаттың нағыз жауһарлары бар: Рахманов көлі, Марқакөл, Көккөл сарқырамасы және шырша, самырсын, балқарағай өскен ұлан-ғайыр ормандар.
Катонқарағайға барудың ең қолайлы уақыты — мамырдан қыркүйекке дейін, бұл кезде ауа райы жылы болып, табиғат бар сұлулығымен жайнайды. Қону үшін лагерь ұйымдастыруға немесе «Язевое», «Qaton-Qaragai Resort & Spa», «Рахмановские Ключи» секілді қонақ үйлер мен санаторийлерде тоқтауға болады.
Немен айналысуға болады: жаяу серуендеу мен альпинизмнен бастап термалды бұлақтарда емделуге дейін кез келген белсенді демалыс түрін таңдауға болады. Сондай-ақ әйгілі Ескі Австрия жолымен серуендеуге мүмкіндік бар.
Қалай жетуге болады: Өскеменнен Катонқарағайға көлікпен немесе таксимен 4–5 сағатта жетуге болады, сондай-ақ қалалық автобекеттен автобус қатынайды.
Кіру ақысы: санитарлық алым — бір адамға тәулігіне 787 теңге, жеңіл автокөлік үшін кіру ақысы — 1 573 теңге (2025 жылғы бағалар осында көрсетілген).
Сайрам-Өгем
Бұл табиғи парк 2006 жылы құрылған және ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енгізілген. Ол Түркістан облысында орналасқан және өзінің әсем табиғатымен танымал. Парктің ең көрікті орындары — Мақпал және Сусынген таулы көлдері, Сазаната өзені шатқалындағы петроглифтер, Сайрам шыңы және билеп тұрған қыздарды елестететін Қырыққыз жартастары.
Бұл жерге баруға ең қолайлы уақыт — жаз мезгілі, себебі дәл осы кезде табиғаттың сұлулығын толық тамашалауға болады. Түнеуге арнайы жабдықталған кемпинг орындары немесе жайлы қонақ үйлер мен мейманханаларды таңдауға болады.
Қалай жетуге болады: Шымкенттен көлікпен 2–2,5 сағатта жетуге болады.
Кіру ақысы: санитарлық алым — бір адамға тәулігіне 200 теңге, ал жеңіл автокөлік үшін тұрақ ақысы — тәулігіне 100 теңге (барлық баға осында көрсетілген).
Бұйратау
Бұйратау ұлттық паркі — 2011 жылы құрылған Қазақстандағы ең жас саябақ. Ол Ақмола мен Қарағанды облыстарының аумағында орналасқан.
Бұл парк — Орталық Қазақстандағы ең үлкен жабайы аңдарға арналған қоршаулы аймақтардың бірі. Мұнда марал (бұғының бір түрі) секілді жануарлар мекен етеді. Паркті тамашалауға ең қолайлы уақыт — мамырдан қыркүйекке дейінгі аралық, мақпал маусымының әсемдігін сезінуге дәл осы кезең ыңғайлы.
Тұрақтауға парктің маңындағы Алғабас, Балықты, Қарағайлы ауылдарындағы қонақ үйлерді таңдауға болады. Сондай-ақ алдын ала келісіп, арнайы белгіленген жерде шатыр тігіп, түнеуге болады.
Немен айналысуға болады: көл жағасында серуендеу, балық аулау. Бұдан бөлек, Ажбай және Бозайғыр көлдері маңында қоныс аударатын құстарды бақылауға мүмкіндік бар.
Қалай жетуге болады: ең ыңғайлы жол — Астана арқылы жету. Жолға көлікпен немесе таксимен 3-4 сағат кетеді. Сондай-ақ автобуспен немесе пойызбен жетуге болады.
Кіру ақысы: санитарлық алым — бір адамға тәулігіне 590 теңге, жеңіл автокөлік үшін кіру ақысы — 1 573 теңге (барлық баға осында көрсетілген).
Қарқаралы
Қарқаралы ұлттық табиғи паркі — Шығыс Қазақстанда, Қарқаралы қаласынан 100 шақырым жерде орналасқан таңғажайып табиғи аймақ. Бұл парк әсем таулы көріністерімен, ерекше көлдерімен және бай флорасы мен фаунасымен танымал. Қарқаралы тауларында Жартас, Ашықкөл, Шаңгелді, Таскөл, Шалқарбай және басқа да әдемі көлдер бар. Олар далада да, таудың биік жерлерінде де орналасқан.
Солардың бірі — Тас ертегі көлі. Ол тауда орналасқан және желдің әсерінен базальт жартастарда пайда болған тікбұрышты пішінді табиғи бассейн. Көл жаңбыр және еріген қар суларымен толады, айналасын қарағай орманы қоршап тұр. Парктің тағы бір көркі — Шайтанкөл көлі. Бұл көл табиғи сұлулығымен ғана емес, аңыздарымен де белгілі. Көлдің ерекшелігі — су деңгейі жыл бойы өзгермейді. Қыста көл қатып қалады, ал жазда жерасты және жауын-шашын суларымен толығады.
Баруға ең жақсы уақыт — күн жылы кезде, мамырдан қазанға дейін.
Немен айналысуға болады: серуендеу, хайкинг, балық аулау, көлдерде шомылу, үңгірлер мен мәдени ескерткіштерді көру, экотурларға қатысу.
Қалай жетуге болады: Қарқаралыдан көлікпен немесе автобуспен бірнеше сағатта жетуге болады.
Кіру ақысы: санитарлық алым — бір адамға тәулігіне 393,2 теңге. Толығырақ мәлімет осында.
Қазақстан ұлттық парктері туралы жиі қойылатын сұрақтар
Қазақстанда неше ұлттық парк бар?
Қазақстан аумағында 14 ұлттық парк бар. Олардың көпшілігі Алматы және Шығыс Қазақстан облыстарында орналасқан.
Қазақстандағы ең үлкен ұлттық парк қайсы?
Катонқарағай ұлттық паркі. Оның аумағы шамамен 650 000 гектар жерді алып жатыр. Бұл — Алматы қаласының аумағынан 10 есе үлкен! Ал ең кіші ұлттық парк — Ұлытау ұлттық паркі.
Өз бетімен саяхаттау үшін қай парктер қолайлы?
Ең қолжетімді ұлттық парктердің қатарына Іле-Алатау және Шарын ұлттық парктері жатады. Әсіресе Алматыда болсаңыз, оларға өз бетіңізбен саяхаттау өте ыңғайлы. Іле-Алатау ұлттық паркіне №12 автобуспен, таксимен немесе жеке көлікпен баруға болады. Шарынға Алматыдан көлікпен шамамен 3 сағатта жетуге болады.
Қорықтарға кіруге арнайы рұқсатнама керек пе?
Иә, жаяу жүргіншілер мен автокөліктерге арналған рұқсатнаманы ұлттық парк аумағына кіреберістегі эко-бекеттерден сатып алуға болады. Бағалар мен кіру ережелері әр паркке байланысты әртүрлі, толығырақ ақпаратты парктердің сипаттамаларынан немесе ресми сайттарынан таба аласыз. Төлемді қолма-қол ақшамен немесе банк қосымшалары арқылы («Төлемдер» бөлімінде) жасауға болады.
Шарынға көліксіз қалай жетуге болады?
Өз көлігіңіз болмаса, Шарын шатқалына автобуспен Кеген ауылына дейін (шатқалдан шамамен 70 км қашықтықта) жетуге болады, содан кейін көлік тоқтатып, жолжөнекей жетіп ала аласыз.
Ұлттық парктер мен қорықтардың айырмашылығы неде?
Ұлттық парктер — экожүйелер мен түрлік сан алуандықты сақтау үшін құрылған, туристер мен зерттеушілерге кіруге рұқсат етілген қорғалатын табиғи аумақтар.
Қорықтар — ерекше табиғи кешендер мен сирек кездесетін флора мен фауна түрлерін қорғау мақсатында құрылған аумақтар. Мұнда адамдардың қозғалысына шектеулер бар.
Бұдан бөлек, Қазақстанда ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға жататын қорғалымдар, резерваттар және қорық аймақтары да бар. Толығырақ ақпаратты осы жерден табуға болады.
